Đặc biệt giai đoạn 2011-2015, cùng với sự bùng nổ thông tin VTĐ, tình trạng can nhiễu ngày càng trở lên đa dạng, phức tạp hơn: Có những can nhiễu trải dài trên địa bàn rộng lớn, kéo dài trong nhiều năm; có những can nhiễu lần đầu xuất hiện, khó xử lý;… Song với sự chỉ đạo quyết liệt của Lãnh đạo Trung tâm cùng quyết tâm vượt khó, sáng tạo trong công việc của CCVC và sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị liên quan, Trung tâm Tần số VTĐ khu vực III đã xử lý triệt để các vụ can nhiễu, đảm bảo các mạng thông tin vô tuyến hoạt động thông suốt, góp phần đảm bảo an toàn an ninh thông tin trên địa bàn.
Sáng tạo, năng động trong xử lý nhiễu hàng không
Can nhiễu hàng không là một trong các ví dụ can nhiễu phức tạp điển hình. Đặc điểm chung của nhiễu này là đa số chỉ có máy bay mới thu được tín hiệu nhiễu còn mặt đất thì rất hạn chế, khu vực nhiễu lại rộng nên việc khoanh vùng, xác định phụ thuộc nhiều thông tin cung cấp từ phi công. Nhận thức được vấn đề này và xác định tầm quan trọng của can nhiễu liên quan đến an toàn bay hàng không, Trung tâm III đã khẩn trương triển khai đồng bộ các phương pháp xử lý nhằm phát hiện nguồn can nhiễu nhanh nhất. Cụ thể:
- Khai thác số liệu từ các báo cáo kháng nghị nhiễu; lấy thông tin như chiều bay, mực bay, qui luật, tần suất xuất hiện nhiễu từ công ty quản lý bay.
- Nắm chặt số liệu các Đài Phát thanh truyền hình, truyền thanh không dây mới lắp đặt, sửa chữa từ các Đài Truyền phát thanh, các Sở TTTT hay các cơ sở kinh doanh máy phát.
- Kiểm soát can nhiễu từ các trạm điều khiển từ xa, các thiết bị lẻ; triển khai đo đạc các máy phát theo tia định hướng nguồn gây nhiễu.
- Không bỏ qua các chi tiết nhỏ khác như: Đài truyền thanh, truyền hình đó có phát chương trình tiếng dân tộc hay không; phát thời gian bất thường hay tăng thời lượng;...
Chính nhờ triển khai các phương pháp đồng bộ trên đã giúp phát huy được hiệu quả trong công tác phát hiện, xử lý nhiễu. Rất nhiều vụ can nhiễu đã được phát hiện trong thời gian rất ngắn. Điển hình như vụ tần số 123.3MHz bị nhiễu với khu vực rộng lớn, từ điểm Hamin - Điểm giáp ranh tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị, nằm cách bờ khoảng 50km, vào đến Phú Bài, Thừa Thiên Huế, xảy ra trong năm 2011: Vì các trạm kiểm soát từ xa không thu được nhiễu, phân tích đặc điểm thời gian xuất hiện nhiễu, nội dung nhiễu, bước đầu cán bộ Trung tâm nhận định các đài ở những vị trí vùng cao mới có khả năng gây nhiễu. Kết hợp với việc thống kê các đài phát thanh, truyền thanh có phát, truyền tiếng dân tộc mà phi công báo về là "có thu tiếng nước ngoài”, từ đó cán bộ Trung tâm tập trung đo đạc, kiểm soát khu vực huyện miền núi. Kết quả, xác định Đài PTTH huyện Hướng Hóa, Quảng Trị có máy FM tần số 92.7MHz không đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật gây nhiễu trên tần số 123.3MHz.
Tiếp đó là vụ nhiễu trên tần số 120.1MHz cách Pleiku 30 dặm về hướng Nam xảy ra trong năm 2012: Các cán bộ của Trung tâm đã phân tích kỹ thông tin, khoanh vùng nhiễu, đưa ra nhận định máy FM của Đài huyện Iagrai - tỉnh Gia Lai mới sửa chữa. Từ đó nhanh chóng phát hiện Đài Truyền thanh - Truyền hình huyện Ia Grai sử dụng máy phát thanh FM loại Emi.Co có tần số hoạt động 95MHz có các phát xạ không mong muốn tại tần số quản lý bay.
Nghiên cứu hiện trạng, phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan địa phương trong xử lý nhiễu 3G
Trong giai đoạn 2011 – 2015, cùng với can nhiễu mạng hàng không, việc xử lý can nhiễu cho mạng thông tin di động 3G là một thách thức rất lớn đối với cán bộ Trung tâm khu vực III.
Đây là loại nhiễu mới, có mật độ nguồn nhiễu dày, kéo dài trên diện rộng, hơn nữa lại liên quan chủ yếu đến người dân nên việc xử lý vi phạm rất phức tạp. Công tác kiểm soát thực hiện bằng phương pháp thủ công đòi hỏi sự nỗ lực cao của các cán bộ. Tuy nhiên, với tinh thần trách nhiệm trong công việc, các cán bộ Trung tâm không quản ngại thời tiết mưa nắng khắc nghiệt của miền Trung, lội bộ khắp các ngõ ngách phố phường như Quy Nhơn, phố cổ Hội An, khu vực Đại Nội của thành phố Huế,… hay các vùng đồi hiểm trở ở Kon Tum, Gia Lai,.. để dò từng khu nhà tìm nguồn nhiễu.
Do bán kính hoạt động của máy điện thoại không dây nhỏ, công suất bé, các thuê bao dùng trải rộng, xung quanh có nhiều trạm BTS nên bên cạnh tập trung nhân lực, thiết bị để kiểm soát, Trung tâm đồng thời phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an, các Sở TTTT và các cơ quan chức năng tại địa phương để xử lý dứt điểm từng vụ nhiễu, yêu cầu chủ thuê bao dùng điện thoại kéo dài gây can nhiễu viết cam kết không sử dụng.
Cùng với đó, công tác kiểm soát cũng thường xuyên được đúc rút kinh nghiệm kịp thời để giảm thiểu thời gian kiểm soát mà vẫn đảm bảo tính chính xác, nhanh chóng.
Đánh giá về vai trò của Trung tâm trong việc giải quyết can nhiễu cho mạng di động, ông Cao Văn Tuấn – Phó Giám đốc Trung tâm Mạng lưới Mobifone miền Trung ghi nhận: “Nhờ sự phối hợp tích cực, vào cuộc quyết liệt, Trung tâm Tần số VTĐ khu vực III đã phát hiện xử lý triệt để các máy DECT 6.0 gây nhiễu. Đến nay, nhiễu mạng 3G đã được giải quyết tương đối triệt để, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ 3G của Mobifone cung cấp cho khách hàng...”.
Để có được kết quả trên, song song với công tác kiểm tra, kiểm soát phát hiện nguồn nhiễu, Trung tâm đã chủ động nghiên cứu xây dựng đề tài, đánh giá thực tế mức độ ảnh hưởng sử dụng điện thoại không dây Dect 6.0 lên mạng 3G, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm giải quyết can nhiễu có hiệu quả. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng thường xuyên chú trọng công tác tuyên truyền dưới nhiều hình thức để các tổ chức, cá nhân nắm vững các quy định và có ý thức hơn về sử dụng tần số, hạn chế gây can nhiễu lẫn nhau.
Nhìn lại công tác kiểm soát, xử lý can nhiễu giai đoạn qua, ông Đào Duy Phúc - Giám đốc Trung tâm III đánh giá : “Cách làm năng động, sáng tạo, nhạy bén cùng với sự phấn đấu không ngừng của CCVC Trung tâm Tần số VTĐ khu vực III đã đem lại hiệu quả cao trong công tác quản lý tần số nói chung và xử lý can nhiễu nói riêng. Đến nay, tình trạng can nhiễu đã giảm hẳn, an toàn an ninh thông tin tại địa bàn được đảm bảo trong mọi tình huống, góp phần quan trọng vào thành tích chung của Cục Tần số VTĐ trong công tác quản lý nguồn tài nguyên tần số VTĐ của quốc gia”.
Kết quả đạt được
Trong 5 năm qua (2011-2015), trên địa bàn Trung tâm có hàng trăm vụ can nhiễu vô tuyến các loại, trong đó có 51 kháng nghị nhiễu bằng văn bản, với 23 kháng nghị nhiễu trên các tần số điều hành bay. Song tất cả đều được Trung tâm xử lý kịp thời, chính xác, đảm bảo an toàn thông tin điều hành các chuyến bay qua bầu trời miền Trung.
Đặc biệt, giai đoạn qua cũng ghi nhận có 8 kháng nghị nhiễu gây ra cho hơn 400 lượt NodeB của mạng thông tin di động 3G trong thời gian dài đã được Trung tâm kiểm soát phát hiện và xử lý nhanh chóng gần 1600 máy điện thoại kéo dài chuẩn DECT 6.0 gây nhiễu, góp phần nâng cao chất lượng đường truyền nhà mạng. Ngoài ra, có nhiều vụ gây nhiễu cho các mạng đài an ninh quốc phòng của Công an thành phố Đà Nẵng, Sư đoàn 375, 372 cùng hàng chục vụ can nhiễu của các mạng dùng riêng, truyền thanh không dây, phát thanh truyền hình,... đều đã được Trung tâm phát hiện xử lý triệt để.
Các khó khăn, thách thức phía trước vẫn còn rất nhiều nhưng tập thể Trung tâm III tin tưởng rằng: Với những kinh nghiệm từ thực tiễn trong thời gian qua, cùng sự đoàn kết đồng lòng của toàn thể CCVC, Trung tâm Tần số VTĐ khu vực III sẽ tiếp tục hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong thời gian tới, xứng đáng với sự tin tưởng của Lãnh đạo Bộ TTTT và Cục Tần số VTĐ.